امروزه پدیده بیابان و بیابان­زایی گریبان­گیر بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه می­باشد. با نگاهی به گستره منابع طبیعی کشور در می­یابیم که چشم­انداز غالب در این گستره، اراضی بیابانی است. دانشمندان و متخصصین بر این عقیده­ می­باشند که علاوه بر عوامل طبیعی، عوامل انسانی نیز در بیابان­زایی نقش اساسی و کلیدی دارند. از آنجا که اکثر معیارهای مؤثر در بیابان­زایی در دسته عوامل طبیعی قرار دارند، تهیه مدل­های تعیین پتانسیل بیابان­زایی، به­صورت منطقه­ای انجام می­گیرد. در پژوهش حاضر به­منظور بررسی معیارها و شاخص­های مؤثر در بیابان­زایی منطقه جنوب شرق اهواز در استان خوزستان،‏‏ از مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابان­زایی (IMDPA) استفاده و از بین نه معیار این مدل دو معیار پوشش گیاهی و اقلیم با توجه به شرایط منطقه انتخاب و برای هر معیار، شاخص های مختلفی در نظر گرفته شده است. در این مدل ارزش عددی معیارها از میانگین هندسی شاخص ها و در نهایت بیابان­زایی کل منطقه از میانگین هندسی معیارها به­دست آمده و در نرم­افزار ArcGIS نقشه نهایی بیابان­زایی منطقه تهیه گردید. نتایج نشان داد که معیار پوشش گیاهی با ارزش عددی 06/2 تأثیر بیشتری نسبت به معیار اقلیم با ارزش عددی 93/1 در بیابان­زایی منطقه داشته است. در آخر نیز ارزش کمی شدت بیابان­زایی براساس دو معیار مورد بررسی به میزان 99/1 به­دست آمد که طبق جدول امتیازدهی این مدل وضعیت فعلی بیابان­زایی برای کل منطقه متوسط تعیین گردید.

زمینه و هدف: جمعیت شناسان همواره در پی شناسایی عوامل موثر بر جمعیت بوده اند تا با شناسایی این فاکتورها رشد جمعیت را تحت کنترل درآورند. این مطالعه نیز با هدف بررسی ارتباط عوامل اجتماعی-اقتصادی و دموگرافیک با باروری انجام شده است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی می باشد که در سال 1382 در استان آذربایجان غربی بر روی نمونه 1300 خانواری به صورت دو مرحله ای تصادفی انجام گرفت. داده ها از طریق پرسشنامه و با روش مصاحبه حضوری جمع آوری شد. ارتباط بین متغیرهای سن زن، سن ازدواج، دوران ازدواج، ترجیح جنسی، تعداد فرزند دلخواه، مرده زایی، فوت فرزند، تحصیلات، اشتغال و اختلاف سنی زوجین با باروری از طریق ضریب همبستگی پیرسن، رگرسیون خطی چند گانه با روش قدم به قدم و آنالیز کوواریانس توسط نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: میانگین سن زنان مورد بررسی 32.61± 7.97 سال و متوسط تعداد تولد زنده 2.39 ± 1.82 بود. در مدل رگرسیونی حضور متغیرهای فوت فرزند، تعداد فرزند دلخواه، ترجیح جنسی، دوران ازدواج با ضرایب مثبت و تحصیلات زن و شوهر با ضرایب منفی معنی دار بود. باروری در سن ازدواج زیر 15 سال (4.20 ± 2.43) به صورت معنی داری بیشتر از سایر رده های سن ازدواج است. باروری زنان با تحصیلات ابتدایی و یا بی سواد از سایر رده های تحصیلی بیشتر است. متوسط تعداد فرزند دلخواه در زنان کمتر از 20 سال 2.9 ± 0.56 و در زنان 40-49 ساله 3.37 ± 0.84 است.نتیجه گیری: همان طور که یافته های این مطالعه نشان می دهد فوت فرزند، ترجیح جنسی، تمایل به داشتن تعداد فرزند زیاد و ازدواج قبل از سن 15 سالگی، باروری بالاتری به همراه دارد. باروری زنان با تحصیلات ابتدایی و یا بی سواد از سایر رده های تحصیلی بیشتر است. متوسط تعداد فرزند دلخواه زنان زیر 20 سال بیشتر از میزان باروری کنونی (2.39) می باشد.

اهداف: اختلال عملکرد جنسی، یکی از مشکلات شایع در دوران یائسگی است که ممکن است تحت تاثیر عوامل دموگرافیک قرار گیرد. هدف این مطالعه، بررسی عوامل دموگرافیک موثر بر اختلال عملکرد جنسی زنان یائسه بود. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی-تحلیلی در سال 1397 روی 315 نفر از زنان یائسه مراجعه کننده به مراکز جامع سلامت شهرستان همدان انجام شد که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه مشخصات دموگرافیک و شاخص عملکرد جنسی زنان (FSFI) بود. برای بررسی ارتباط عوامل مختلف با عملکرد جنسی، از رگرسیون خطی تک متغیره و چندمتغیره استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان در پژوهش 4. 24± 54. 15 سال بود. میانگین نمره عملکرد جنسی آنها نیز 4. 25± 18. 92 بود که نشان دهنده عملکرد جنسی نامطلوب است. با افزایش دفعات ازدواج همسر، نمره عملکرد جنسی 2. 45 نمره کاهش می یافت (0. 006=p). همچنین نمره عملکرد جنسی در افرادی که رضایتمندی از ازدواج نداشتند نسبت به افرادی که از وضعیت ازدواج خود راضی بودند 5. 85 نمره کمتر بود (P<0. 001). نتیجه گیری: عملکرد جنسی زنان یائسه مورد مطالعه، نامطلوب است و آنها در تمامی حیطه ها غیر از حیطه درد جنسی دارای اختلال هستند. همچنین دو عامل تعداد دفعات ازدواج همسر و رضایت زنان از ازدواج با اختلال عملکرد جنسی زنان یائسه ارتباط دارند.

مقدمه: نوجوانی نقطه عطف زندگی هر فرد است دوره ای که در آن بلوغ اتفاق می افتد. گذر سالم از این دوران در دختران با توجه به نقش ایشان در سلامت خانواده و جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است لذا این مطالعه با هدف تعیین ارتباط عوامل دموگرافیک با عملکرد بهداشت بلوغ دختران نوجوان درشهرکاشان انجام شد. روش کار: در این مطالعه مقطعی-تحلیلی 205 نفر از دختران مقطع متوسطه اول با استفاده از نمونه گیری خوشه ای، در سال 1401در شهر کاشان انتخاب شدند. ابزار گرد آوری اطلاعات، پرسشنامه عوامل دموگرافیک و پرسشنامه خودگزارشی و محقق ساخته عملکرد بهداشت بلوغ مشتمل بر سه بعد تغذیه، بهداشت قاعدگی و خواب و فعالیت بدنی بود. یافته ها: میانگین و انحراف معیار سنی دانش آموزان مورد مطالعه (1. 02) 14. 08سال بود و نیز سن اولین قاعدگی (1. 05) 12. 22 سال بود. 75. 1% از دختران نوجوان وضعیت عملکرد بهداشت بلوغ جسمی خوبی داشتند. داد از بین عوامل دموگرافیک فقط بین پایه تحصیلی و سطح عملکرد بهداشت بلوغ ارتباط معنا داری وجود داشت (p-value ˂, 0. 05) به گونه ای که بیشترین نمره عملکرد مربوط به نوجوانانی بود که در پایه نهم تحصیل می کردند. نتیجه گیری: با توجه به رابطه معنا دار پایه نحصیلی با عملکرد بهداشت بلوغ دختران، می توان دریافت عملکرد در پی افزایش دانش و تجربه عملکرد فرد بهبود می باید. لذا برگزاری دوره های آموزشی مربوط به بلوغ و قاعدگی برای نوجوانان از ابتدای شروع دوران بلوغ و قاعدگی پیشنهاد می گردد.

مقدمه: چاقی یک وضعیت پیچیده با ابعاد مهم روانی و اجتماعی است که در همه سنین و در همه گروه های اقتصادی و اجتماعی دیده می شود. چاقی یک عامل خطر تغییرپذیر برای بسیاری از بیماری های مزمن می باشد. برای بررسی اضافه وزن و چاقی استفاده از نمایه توده بدنی(BMI)  روشی معمول و ساده می باشد. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین شاخص توده بدنی و عوامل دموگرافیک در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی- درمانی اهواز انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی می باشد. با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای 899 نفر از زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی- درمانی اهواز در سال 1387 وارد مطالعه شدند. ارتباط متغیرهای تحصیلات، وضعیت تاهل، شغل، سن با شاخص توده بدنی(BMI)  با روش رگرسیون خطی چندگانه و به کمک نرم افزار SPSS بررسی شد.نتایج: متغیرهای سن و وضعیت تاهل با متوسط BMI ارتباط مستقیمی داشتند که از نظر آماری معنادار بود (P=0.0001). هم چنین متغیر سال های تحصیل نیز ارتباط معکوس و معناداری را با BMI نشان داد (P=0.005). ولی ارتباط متغیر شغل با BMI در مدل رگسیونی از نظر آماری معنادار نبود (P=0.14).نتیجه گیری: افزایش سن، متاهل بودن و کم بودن سطح تحصیلات از عوامل تاثیرگذار بر BMI افراد می باشد.

مقدمه: چاقی به عنوان یکی از مهم ترین مشکلات بهداشتی در دنیا مطرح می باشد و شیوع آن با تغییر الگوهای غذایی و فعالیت های جسمی رو به افزایش است. هدف از این مطالعه، فراهم آوردن اطلاعات مبتنی بر جمعیت در زمینه شیوع چاقی و ارزیابی برخی عوامل دموگرافیک مرتبط با آن بود.روش ها: مطالعه مقطعی مبتنی بر جمعیت بر روی 3000 نفر در استان تهران در سال 1386 انجام شد. از شرکت کنندگان خواسته شد تا قد و وزن خود را در پرسش نامه ثبت نمایند. شاخص توده بدنی به عنوان سنجه مورد استفاده در ارزیابی چاقی عمومی در نظر گرفته شد و به صورت وزن (کیلوگرم) تقسیم بر مجذور قد (متر) محاسبه گردید.نتایج: شیوع اضافه وزن و چاقی به ترتیب 38.3 درصد و 17.5 درصد محاسبه گردید. شیوع ترکیبی اضافه وزن و چاقی برابر 51.7 درصد در مردان و 58.3 درصد در زنان به دست آمد. میانگین شاخص توده بدنی برای کل جمعیت 4.7±26.1 برآورد شد. و در زنان بیش از مردان بود (P<0.05). شیوع کلی اضافه وزن و چاقی در مردان به ترتیب 39.7 درصد و 12.0 درصد و در زنان به ترتیب 37.4 درصد و 20.9 درصد به دست آمد. تحلیل چند متغیره نشان داد که افراد با سن بالاتر، جنس مونث، متاهلین و افراد با سطح تحصیلات پایین تر شانس بیشتری برای ابتلا به چاقی دارند.بحث و نتیجه گیری: مطالعه نشان داد که شیوع اضافه وزن و چاقی در جمعیت استان تهران به نسبت بالا است و همچنان به عنوان یک مشکل بهداشتی مهم، خصوصا در زنان می بایست مد نظر قرار گیرد.

زمینه و هدف: اگرچه عوامل فرهنگی و اجتماعی به طور وسیع در فهم رفتار مردان همسرآزار مورد استفاده واقع شده اند، اما در پژوهش های اخیر، آگاهی رو به افزایشی در این زمینه که شخصیت نیز ممکن است در فهم رفتار آنان موثر باشد، مشاهده می شود. به همین منظور، پژوهش حاضر به بررسی رابطه ویژگی های شخصیت و عوامل دموگرافیک با همسرآزاری می پردازد.روش بررسی: در این پژوهش که از نوع پس رویدادی است، 100 مرد همسرآزار (به شیوه نمونه گیری دردسترس) و 100 مرد عادی (به شیوه نمونه گیری خوشه ای) انتخاب شده و از طریق پرسشنامه جمعیت شناختی و پرسشنامه پنج عاملی شخصیت نئو مورد ارزیابی واقع شدند و در نهایت داده ها با استفاده از روش های آماری مجذور کای و تحلیل واریانس چند متغیره، مورد آزمون قرار گرفتند.یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که بین دو گروه مردان همسرآزار و عادی در ویژگی های شخصیتی روان نژندگرایی (P=0.000)، دلپذیربودن (P=0.000) و باوجدان بودن (P=0.000) تفاوت معنی دار وجود دارد، اما در برون گرایی و گشودگی، تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان داد که بین میزان تحصیلات (P=0.000)، درآمد (P=0.009) ، بیکاری (P=0.002) ، مصرف الکل  (P=0.01)، اعتیاد (P=0.000) و سابقه بیماری روانی (P=0.001) در مردان و همسرآزاری علیه زنان، رابطه معنی دار وجود دارد، اما بین نوع شغل مردان و همسرآزاری علیه زنان رابطه معنی داری مشاهده نشد.نتیجه گیری: یافته های پژوهش، شواهد تجربی در این زمینه که ویژگی های شخصیت و عوامل دموگرافیک ممکن است بر همسرآزاری تاثیر داشته باشد، فراهم کرد.

هدف: واریس اندام تحتانی یکی از شایعترین آسیب هایی است که در نتیجه فعالیت های شغلی سخت ایجاد و به مرور زمان بر شدت آن افزوده می شود. این آسیب ها می توانند هزینه های زیادی را به فرد و جامعه تحمیل کنند. لذا این مطالعه به منظور بررسی ارتباط عوامل شغلی و دموگرافیک با شدت واریس اندام تحتانی در پرستاران بیمارستان های آمل انجام شده است. روش بررسی: این مطالعه بروش توصیفی-مقطعی بروی 203 پرستار شاغل در بیمارستان های شهر آمل انجام شد. ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه ای بود که از طریق مصاحبه و معاینه فیزیکی بر اساس فرم بازنگری استاندارد CEAP تکمیل گردید. یافته ها: 145 نفر از واحدهای مورد پژوهش زن و 9/73% از پرستاران مبتلا به ورید های واریسی با شدت های متفاوت بودند  (95CI: 65-77)ارتباط معنی داری بین جنس مونث، سن، (OR=1.21)BMI، انجام ورزش منظم(OR=0.31) ، سابقه خانوادگی، وزن و از میان عوامل شغلی، ساعات اضافه کار (OR=1.01) ، سابقه کار، ایستادن سرپا (OR=2.3) و نشستن در بخش با شدت وریدهای واریسی پا وجود داشت. نتیجه گیری: با توجه به ابتلا تعداد زیادی از پرستاران این مطالعه به واریس اندام تحتانی با شدت های متفاوت و تاثیر بسیاری از عوامل شغلی و دموگرافیک، به نظر می رسد آموزش های لازم به منظور کاهش از کار افتادگی و صرف هزینه های درمانی در جهت تعدیل عوامل خطر و پیشگیری از ایجاد واریس و تشدید آن ضروری باشد.

زمینه: رفتارهای بهداشتی یکی از معیارهای عمده تعیین کننده سلامت هستند و یکی از عوامل موثر در رفتار، خودکارآمدی است. خودکارآمدی همان قضاوت فرد در مورد توانایی های خود در انجام عملی مشخص است.هدف: مطالعه به منظور تعیین وضعیت خودکارآمدی انجام رفتارهای بهداشتی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و ارتباط آن با عوامل جمعیتی انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی همبستگی در سال 1387 بر روی 203 نفر از اعضای هیات علمی شاغل در دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ای شامل دو بخش بود که به روش خودایفا تکمیل شد. داده ها با آزمون های آماری تی مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه تحلیل شدند.یافته ها: اعضای هیات علمی در مجموع %84.1 نمره خودکارآمدی را کسب نمودند. بین خودکارآمدی و تعداد فرزندان (P=0.05) و متوسط درآمد ماهیانه (P=0.025) ارتباط معنی دار آماری وجود داشت.نتیجه گیری: با توجه به یافته ها، خودکارآمدی اعضای هیات علمی مطلوب بود. با توجه به الگو بودن این افراد برای دانشجویان، پیشنهاد می شود خودکارآمدی به عنوان یک متغیر موثر در رفتار، در برنامه های آموزش بهداشت به کار گرفته شود.